zaterdag 21 januari 2012

R.U.R. ofwel Rossum's universal robots

Laten we het even hebben over de oorsprong van het woord "Robot".
Voor echte science fiction fanaten en robot liefhebbers is dit oud nieuws maar er zijn nog veel mensen die er geen flauw benul van hebben. Wel beste mensen, het woord in zijn huidige moderne betekenis dook voor het eerst op in 1920. Dat jaar beleefde het toneelstuk R.U.R. van de Tsjechische auteur Karel Capek zijn wereldpremiere. ( foto hiernaast) Het verhaal gaat over een bedrijf (Rossum's universal robots oftewel R.U.R.) dat kunstmatige mensen produceert. Eigenlijk betreft het hier eerder androïds, maar daar gaan we nu niet moeilijk over doen. "Robota" zou het Tsjechische woord voor "hard labeur" zijn en een "robotnik" een "lijfeigene". In het verdere verloop van het verhaal komen de robots in opstand voor meer rechten. De mensheid wordt zowat compleet uitgeroeid, maar dan blijken de robots zichzelf niet te kunnen reproduceren. Op het einde worden twee robots als een soort Adam en Eva verliefd en trekken zich terug. Einde verhaal.
Het toneelstuk werd een groot succes en in 1938 verscheen het stuk voor het eerst op TV in een versie van de BBC. Jawel! In 1938!! Blijkbaar  waren er in die vooroorlogse jaren in groot Londen reeds enkele duizenden televisiekijkers. De opnames zelf zijn helaas verloren gegaan. Een paar foto's zijn alles wat er van overblijft. Bemerk de opvallende gelijkenis van de man in het midden met de acteur Robin Williams. De man die vele jaren later de rol van robot op zich zou nemen in de film "Bicentennial man".
Voor de liefhebbers, het boek R.U.R. van Karel Capek is pas in 2010 voor het eerst in het Nederlands uitgegeven. De uitgeverij is Pegasus en het boek is nog wel te bestellen via internet.
De tekening bovenaan komt uit het eerste Straybotsverhaaltje dat in het aprilnummer van het P@per magazine zal verschijnen. Het verhaal van de robots die door de huidige recessie massaal op straat komen te staan. Er is weinig veranderd sinds Karel Capek zijn robots.
BBC opname uit 1938

Affiche van een marionettentheater


Geen opmerkingen:

Een reactie posten